Ik ben schrijver als ik vrienden bezoek
En: AI als literaire redacteur?
Ik vergeet te vaak dat het schrijven me altijd redt. Gelukkig zei mijn vrouw gisteren dat ik moest gaan schrijven.
1. Ik heb een kantoorbaan als ik vrienden bezoek
Toen we deze zomer op een camping in Zweden zaten, en ik vuur aan het maken was voor ons huisje, de peuter al in bed, kwam er langzaam een realisatie naar boven drijven: ik ben schrijver. Ik heb vijf romans geschreven, er zat zelfs een kleine bestseller tussen, geshortlist voor de belangrijkste literaire prijs van Nederland — nee, wacht, dit laatste hoef ik niet eens te zeggen, dat doet er niet eens toe; ik ben schrijver.
In een liedje van Spinvis zit een zinnetje dat luidt ‘en ik ben schrijver als ik vrienden bezoek’. Bij mij is dat andersom: ik heb een kantoorbaan als ik vrienden bezoek. Nou ja, mijn vrienden weten van die romans, maar als ik op een feestje ben en mensen vragen wat ik doe, vertel ik zeven of acht van de tien keer over mijn kantoorbaan.
Ik vertelde mijn vrouw over die realisatie, ik ben schrijver en ik moet schrijven en als we terug zijn van vakantie wil ik echt weer aan de slag. Heel goed, zei ze. Heel goed. We maakten afspraken over de avonden dat ik zou gaan schrijven, drie avonden en de zondagochtend, en zo ging ik na de vakantie van start, maar het kakte in.
Tja, dat op een feestje zijn — zo vaak ben ik niet meer op een feestje, maar als ik er ben, en iemand vraagt wat ik doe, dan schat ik in hoe het landt, het schrijver-zijn, ga ik dan een interessant gesprek hebben of niet. Meestal niet. Maar misschien moet ik die inschatting achterwege laten.
Gisteren, en gisteren is alweer een paar maanden na het voornemen en de planning van drie avonden en een zondagochtend en het uiteindelijke inkakken, zei ik tegen mijn vrouw dat ik X ging doen en Y ging doen en ze zei: nee, je gaat schrijven. Je gaat die roman afmaken.
Dus ik ging schrijven. Want ik ben schrijver.
2. AI als redacteur
Ik heb al wat redacteuren versleten, en bij iedere nieuwe redacteur denk ik: deze is voor het leven. Zoals Raymond Carver zijn Gordon Lish had. Ik denk dat ook bij de redacteur die ik nu heb; het klikt, hij zegt goeie dingen, en mijn schoonvader, die kapper was voor hij met pensioen ging, heeft mijn redacteur nog geknipt toen hij nog een jochie was.
Een redacteur helpt je om het best mogelijke boek te maken, sommige schrijvers laten hun redacteur croissantjes bezorgen (true story, een van mijn vroegere redacteuren mocht met een bepaalde regelmaat met een zak verse broodjes langs een van de Grotere Schrijvers van Nederland) maar hij kan je ook op weg helpen als je vastzit. Ik ben alleen geen schrijver die zijn redacteur ‘s avonds opbelt en zegt: hup, help me eens op weg, ik wil nu schrijven — maar ik wilde wel nu schrijven. Ik had mijn personages de laatste keer dat ik schreef in een auto gezet, en die auto stond in een file, en ik wist niet hoe ik verder moest.
Dus ik slingerde mijn favoriete AI-vriend Claude aan, laadde mijn roman-in-wording als bestand ‘boek6claude’ in een project, stelde als Custom Instruction het volgende in:
You are an expert in Dutch literature and you're assisting in finishing a novel. en ik prompte:
Het document boek6claude bevat de roman die ik aan het schrijven ben. De roman is nog niet af. In de laatst geschreven scene, waarin Ron, Joop en Annie in de file staan, loop ik een beetje vast met schrijven. Kan je die scene verder schrijven om mij wat inspiratie te geven? Gebruik de schrijfstijl die je in boek6claude ziet.Daar kwam iets uit dat oké was. Ik zag dat de prompt nog meer instructies kon gebruiken, zoals: hou je aan het perspectief dat je tegenkomt, gebruik geen aanhalingstekens als iemand spreekt, etc. De handeling had niets in zich dat me verder hielp, dus dat viel tegen. Maar de stijl kwam dicht bij mijn eigen stijl, en dat vond ik leuk, dus ik antwoordde ‘niet verkeerd, dankjewel’, en Claude reageerde daar nog op met een toelichting:
Graag gedaan! Mocht je nog meer inspiratie nodig hebben, het werkt goed om Ron in deze scene gedwongen stil te laten zitten (door de file) terwijl hij wordt geconfronteerd met zijn eigen tekortkomingen via de vragen van Annie en Joop. De fysieke stilstand spiegelt mooi met zijn innerlijke worsteling.
Ik zie dat het personage van Annie een interessante dynamiek toevoegt - ze dwingt Ron eerlijk te zijn tegenover zichzelf, terwijl Joop meer meegaat in Rons gebruikelijke ontwijkgedrag. Dat contrast zou je nog verder kunnen uitwerken.
En dit, dit is iets wat een redacteur zegt.
Vooropgesteld: ik hou mijn redacteur, ik voel een warme vriendschap voor hem, he comes with the package als je een uitgever hebt en hij is oprecht onmisbaar, maar dit is toch eng briljant?
3. Een ongeredigeerde uitspraak
Van de week vertelde ik Rein (3) ‘s ochtends dat ik naar de fysiotherapeut moest, en toen we elkaar daarna weer zagen, vroeg hij: hoe was het bij de pietepietepiet?
Wat heerlijk, die kinderuitspraken!
Maar dat AI je zo goed kan adviseren, vind je dat niet eng?
In een andere post had je het erover dat AI nooit een (goede) schrijver kan vervangen vanwege die extra pijn-laag van de schrijver, vind je dit niet in de buurt komen? Zou AI dan niet toch (in de toekomst) vanuit een goed gecreëerd promt een literair boek kunnen schrijven?